KAR


Results for "KAR"

Dictionary of Economics

MUHARREM KARARNAMESİN

(Dictionary of Economics) :
Osmanlı Devletinin dış borçlarının birleştirilmesi ve tahsili için uluslararası bir komisyon kurulmasını öngören kararname (20 Aralık 1881). Hicri takvime göre 28 Muharrem 1299da yayınlandığı için bu adla anılmıştır. İlk kez Kırım Savaşı (1853-56) nedeniyle 1954de dış borçlanmaya giren Osmanlı Devleti, zamanla bunu bir mali politika haline getirmiştir. Hükümetin 1860lardan sonra dış borç ödemeleri için sık sık başvurduğu Galata Bankerleri, 1879da alacaklarını tahsil etmek için bazı gelir kaynaklarının kendilerine ayrılmasını istemişlerdi. Böylece oluşturulan Reüsum-ı Sitte İdaresiyle tütün, ipek, tuz, damga ve balık rüsum, vergi ve öşürlerinin bir bölümü 10 yıl süreyle Galata Bankerlerine kiralandı. Bu uygulama Avrupalı banka ve bankerlerin alacaklarını daha da geciktirmiş ve Avrupa devletlerinin tepkisine yol açmıştır. Bunun üzerine 23 ekim 1880de Osmanlı Hükümeti bütün alacaklıları görüşmeyle çağırmış ve Eylül 1881de baºlayip, 3 ay süren görüşmelirin ışığında Muharrem kararnamesi hazırlanmıştır. Kararname, Rüsum-ı Sittenin kaldırılarak, yerine İngiliz, Fransız, Alman, İtalyan, Hollandalı ve Avusturyalı alacaklılarla Osmanlı Bankası ve Galata Bankerlerinin temsilcilerinden oluºan Düyun-i Umumiye-i Osmaniy Meclisi İdaresinin kurulmasını öngörmekteydi. Rüsum-ı Sittenin gelirleri Düyun-ı Umumiye İdaresine bırakılırken, İdare topladığı gelirlerden bir bölümünü yönetim harcamalarına ayıracak, gerisini dış borçların ödenmesinde kullanacaktı. Başlangıçta mali bunalıma bir çözüm bulmak amacıyla kurulan Düyun-ı Umumiye İdaresi zamanla devlet içinde devlet konumuna gelmiºtir. Muharrem Kararnamesi Kurtuluş Savaşı sonuna değin yürürlükte kalmış, Lozan Barış Antlaşmasıyla (1923) İdarenin gelir kaynakları yeniden devlete geçmiştir. (Ayrıca bk. Osmanlı Borçları, Düyun-ı Umumiye)
Dictionary of Economics

MYRDAL, Gunnar Karl

(Dictionary of Economics) :
(1898-1987) Kurumcu Okul mensubu olan İsveçli iktisatçı ve sosyolog. Az gelişmiş ülkelerin toplumsal ve ekonomik gelişimi konusunda yeni görüşler ortaya atmış, 1974 Nobel Ekonomi Ödülünü F.A.Hayek ile paylaºmiºtir. Stockholm Ünöersitesinde siyasal iktisat ve maliye kürsüsü başkanlığı yapan Myrdal, politikayla da ilgilenmiş, 1936-83 yıllarında Sosyal Demokrat milletvekili olarak parlamentoda bulunmuştur. 1938de ABDye giderek siyahların toplumsal ve sosyal sorunlarını incelemiş, 1940a dek süren bi çalışmalar sonucunda Bir Amerikan İkilemi: Siyah Sorunu ve Çağdaş Demokrasi (An American Dilemma: The Negro4 Problem and Modern Democracy) (1944) adlı kitabını yayınlamıştır. 1930ların sonuna dek daha çok saf iktisat teorileriyle ilgilenen Myrdal, doktora tezinde beklentilerin fiyat oluşumu üzerindeki etkilerini incelemiştir. 1939da yayınlanan Parasal Denge (Monetary Equilibrium) adlı kitabında exante (planlanan) ve exopst (gerçekleşen) yatırım ve tasarrufun ayırımının gerekli olduğunu savunmuştur. Bir sosyolog olarak da tanınmasına yol açan, Zenci sorunu üzerine yazmış olduğu kitabında yoksulluğun yoksulluğu doğurduğu şeklinde özetlenebilecek birikimli nedensellik teorisini ortaya atan Myrdal, kalkınma iktisadı konusundaki öteki çalışmalarını da bu teoriye dayandırmıştır. Zengin ve yoksul ülkeler arasındaki uçurumun giderek büyüyeceğini ileri sürmüş, serbest dış ticaretin kurumsal faktörler nedeniyle AGÜlerin geliºmesine yardimci olmayacagini, bu ülkelerdeki ikili yapıyı daha da güçlendireceğini savunmuştur. Myrdalın ekonomik araştırmalarını sosyolojik çalışmaları ile birleştirdiği diğer kitapları arasında Ulusal ve Uluslararası eşitsizlik Mekanizması (Mechanism of National and International Inequality) (1956), Asya Dramı: Ulusların Yoksulluğu Konusunda Bir Araştırma (Asian Drama: An Inquiry into the Poverty of Nations) (1968) sayılabilir. Myrdalın Türkçe olarak yayınlanmış Hindistanda İktisadi Planlama (1959) isimli bir kitabı vardır.
Dictionary of Economics

NORMAL KAR

(Dictionary of Economics) :
Belli bir endüstride çalışan firmaların diğer endüstrilere kaymak istemeyecek kadar yeterli gördükleri, ancak yeni firmaların o endüstriye girişmesini cezbetmeyecek kadarönemsiz kar. Girişimcilerin belli bir alanda faaliyette bulunabilmesi için mutlaka elde etmesi gereken en az karı ifade eden normal kar, üretim faktörlerinin alternatif maliyetleri toplamına eşittir. Aksi halde; üretimde kullandığı faktörlerin alternatif maliyetini bile sağlayamayan firma, o endürstri dalını bırakcaktır. Eğer sağlanan kar alternatif maliyetten büyükse, başka firmalar bu karı paylaşmak için o endüstri dalına kayacaktır.
Dictionary of Economics

10 AĞUSTOS KARARLARI

(Dictionary of Economics) :
Türkiyede 10 Ağustos 1970de gerçekleºen ve dolar kurunu 1 $ = 9 TLdan 1 $ = 15 TLye yükselten devalüasyon kararı. % 40 oranında gerçekleşen bu devalüasyonun amacı, iç harcamaların ödemeler dengesine yapmış olduğu baskının giderilmesi olarak açıklanmıştır. Yapılan devalüasyonun gerek işçi dövizlerinin, gerekse ihracat gelirlerinin artmasını sağlaması, o dönemde içinde bulunulan döviz sıkıntısının hafifletilmesinde önemli rol oynamıştır.
Dictionary of Economics

ORTALAMA KAR HADDİ ESASI

(Dictionary of Economics) :
Gelir Vergisi matrahının tabana göre belirlenmesi yöntemlerinden biri. Vergi Usul Kanununa göre komisyonlarca saptanan ortalama kar haddi, kısmen ya da tamamen perakende satış yapan tacirlerle imalatçılara uygulanır. Yükümlülerin bildirdikleri gayrisafi kazancın, ortalama kar hadlerinin perakende malların mahiyet bedeline uygulanmasıyla bulunan miktardan düşük olduğu durumlarda, ikinci miktar esas alınır. Ortalama kar haddi esasına göre belirlenen vergilere, vergi cezası uygulanmaz.