edilgi


Results for "edilgi"

Philosophical Dictionary

Edilgi.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. İnfial, Fr., İng. Passione). Bir etki sonunda meydana gelen değişiklik... Etki terimi karşılğında kullanılır. Antik çağ Yunan düşünürü Aristoteles bu terimi bir şeyin başka bir şeyden etkilenmesi anlamında kullanmıştır. Aristoteles'e göre dövülme, kırılma, vurulma vb. gbi durumlar edilgi'dir. Bu terim, etkenin yaptığı iş'le etkilenenin uğradığı iş'i birleştirir; çünkü iki yarı iş gibi görünen bu iş, gerçekte iki yarı yönden bakılan ynı iş'tir. Bu halde, edilgi'dir. Bu terim, etkenin yaptığı iş'le etkilenenin uğradığı iş'i birleştirir; çünkü iki yarı iş gibi görünen bu iş, gerçekte iki yarı yönden bakılan aynı iş'tir. Bu halde, edilgi terimi etki terimiyle, belli bir anlamda, anlamdaştır. Des cartes ve Spinoza edilgi terimini duygulanım anlamında kullanmışlardır: "Duygulanım deyince tenin gücünü artıran ya da azaltan, onu tamamlayan ya da baskıya koyan tenin duygulanımlarını anlıyorum. aynı zamanda ben, bu terimle, duygulanımların düşüncelirini de anlıyorum. Nitekim bu duygulanımlardan birinin nedeni olduğumuz zaman, duygulanım terimiyle bin etki'yi ve karşıt durumu olan edilgi'yi anlıyorum"(Spinoza, Etbica, III, 3). bkz. Etki, Etkin ve Edilgin.
Philosophical Dictionary

Etkin ve Edilgin.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Fail ve münfail, Fr. Actif et passif). Etkileyen ve etkilenen... Aristoteles etki ile edilgiyi (Os. Tesir ve infial, Fr. Action et passion) hiç bir bağlatısı olmayan deyimler arasında saymıştır. Aristoteles'e göre hiç bir bağlantısı olmayan deyimler ulamlardır (kategoriler) ve hiç biri kendi başına bir şeyi ne doğru ne yanlıştırlar. Tasdik ve inkâr, doğru ve yanlış ancak bu terimlerin birberlerine bağlanmasıyle olur. etki ve edilgi, karşıtlığı ve niceliğe elverişli ulamalardandır: Isıtmak soğutmanın karşıtıdır, az ısıtmak ya da çok ısıtmak mümkündür... Gizemcilik (tasavvuf), etkinlikle edilginliği, tek güçte toplar. etkinlik ve edilginlik, Tanrılık işin iki ayrı belirişidir. Tanrı, etkin ve edilgin iki işin bütünlüğüdür. Tanrının etkin işi tüm akıl (akl-ı kül), edilgin işi tüm candır (nefs-i kül). Bu iki işin birleşmesinden gökler dönmeye başlamış, göklerin dönmesinden hava, su, ateş, toprak (dört unsur) meydana gelmiş ve bunlardan da sırasıyle madenler, bitkiler, hayvanlar ve insanlar oluşmuştur. Gizemciliğin bu anlayışı çok ilginçtir: Evrensel oluşma birin kendi kendini etkilenmesinden ve edilgemesinden meydana gelmiştir. bkz. Etki, Edilgi, Karşılıklı Etki, Eytişimsel Özdekçilik.
Turkish - English dictionary

edilgi

(Turkish - English dictionary) :
phil. 1. external cause. 2. result.
Turkish - English dictionary

edilgin

(Turkish - English dictionary) :
passive.