HAK (El-Hakk)
HAK (El-Hakk)
(İslami Terminlər Lüğəti) :
1. Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Vâcib-ül-vücûd yâni varlığılâzım olan, hiç yok olmayan, dâimâ var olan ve kendisinden başkası yaratmaya lâyık olmayan.Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyruldu ki:...Allah, Hak'dır. (Müşriklerin) Allahü teâlâdan başka taptıkları bâtıldır (yok olucudur).(Hac sûresi: 62)Her gün el-Hak ism-i şerîfini bin defâ söyliyenin huyu ve ahlâkı güzelleşir. (Yûsuf Nebhânî)Hak şerleri hayr eyler,Zannetme ki gayr eyler,Mevlâ görelim n'eyler,N'eylerse güzel eyler.(İbrâhim Hakkı Erzurûmî)Aklın varsa ey kardeşimHakkı sevmek olsun işinAşk tadını tatmıyanınKalbi temiz olmaz imiş.(M. Sıddîk bin Saîd)2. İslâmiyet.Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyruldu ki:Hak gelince, bâtıl (şirk, puta tapmak) gider. Bâtıl, her zaman gidicidir. (İsrâ sûresi: 81)3. Gerçek, doğru.Kur'ân-ı kerîmde meâlen buyruldu ki:Cennet ehli (Cennet'e girince) Cehennem ehline; "Biz Rabbimizin bize vâdettiğini(sevâbı) hak bulduk. Siz de Rabbimizin size vâdettiğini (azâbı) hak buldunuz mu? diyeseslenir. (Onlar da) evet derler. (A'râf sûresi: 44)Ölüm haktır, kabr haktır. Kabirde, Münker ve Nekir denilen iki meleğin meyyite (ölüye)suâl sorması haktır. Haşr (kabrden kalkıp Arasât meydanında hesâb vermek için toplanmak)haktır. Neşr haktır. Dünyâda yapılan amellerin işlerin hesâbını vermek hak tır. Amellerintartılması haktır. Cehennem üzerinde bulunan ve üzerinden geçilecek, Sırat denilen köprühaktır. Cennet'in mü'minler (inananlar) için, Cehennem'in de kâfirler için olduğu haktır. (Nesefî)4. Alacak.Bir kimse, peygamberlerin alâ nebiyyinâ ve aleyhimüssalevâtü vesselâm yaptığı ibâdetleriyapsa, fakat üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe, Cennet'egiremeyeceği bildirilmiştir. (İmâm-ı Rabbânî)5. Pay, hisse.Bâyi' (satıcı)den başka bir kimsenin hakkı bulunan bir malın satılması, o kimsenin izinvermesine bağlıdır. Yâni izin vermezse müşteri (alıcı) o mala mâlik, sâhib olamaz. (İbn-iÂbidîn)6. Hâtır, hürmet.Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem; "Allahümme innî es'elükebilhakkıssâ'ilîne aleyke" yâni; "Yâ Rabbî! Senden isteyip de verdiğin kimselerin hakkı için,senden istiyorum, derdi ve böyle duâ ediniz!" buyururdu. (İbn-i Mâce)Yâ ilâhî ol Muhammed hakkı çünOl şefâat kânı Ahmed hakkı çünBiz âsî mücrim kullarıYarlığayûb günâhlardan berîKabrimiz îmân ile pür nûr kılMûnis-i gılmân ile hem hûr kıl.(Süleymân Çelebi)7) İnsanın yapması lâzım gelen şey.Müslümanın müslüman üzerine beş hakkı vardır: Selâmına cevap vermek,hastalığında arayıp sormak, cenâzesinde bulunmak, dâvetine gitmek, aksırıpelhamdülillah deyince, yerhamükellah diye karşılık vermek. (Hadîs-i şerîf-Buhârî, Müslim)