işçi
KADIN İŞÇİLER
(Dictionary of Economics) :
Bedeni ve fikri emeklerini bir hizmet akdine dayanarak ve bir ücret karşılığında eşverene arz eden kadılar.Kadın işçilerin emeklerini kitle halinde iş piyasasına arz etmeleri ilk sanayileşme hareketleri ile başlamıştır. Nitekim 19. yüzyılın çok düşük ücretleri kadınların da aile geçimine yardımcı olmak üzere çalışmasına neden olmuştur. İşverenler de erkek işçilerden daha düşük ücret ile çalışan bu işçileri istihdam etmişlerdir.Bununla birlikte kadın istihdamı uzun süre kamu kontrolünden uzak kalmamıştır. Çalışma hayatına müdahale eden ilk kanunlar kadın ve çocuklarla ilgilidir. Uluslararası Çalışma Teşkilatının bir çok sözleşmesi kadın-erkek işçi ayrımını önlemek üzere hükümler getirdiği gibi, ayrıca sadece kadın işçileri korumak gayesiyle bugüne kadar 7 sözleşme ve 6 tavsiye kabul edilmiştir.Az gelişmiş ülkelerde kadınların ücretli işçi olarak çalışması daha çok sosyal ve kültürel faktörlere bağlıdır. Buna karşılık gelişmiş ülkelrede ekonomik faktörler kadınların çalışma hayatında yer almasını etkilemektedir.Sanayileşmenin hızlanması bir yandan daha çok kadının ekonominin muhtelif sektörlerinde çalışmasına olanak sağlarken, diğer taraftan kadınların iş hayatına atılmaları konusundaki sosyal davranışları müsbet yönde etkileyerek kadın işçi adedini artırmaktadır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde 1890da çalışn nüfusu % 18.6sı kadın işçilerden oluşuyordu. Bu oran 1980de % 50.5e yükselmiştir. İngilterede bu oranlar 1921de % 32.3den 1981de % 45.6ya yükselmiºtir. Az geliºmiº ülkelerde kadın işçilerin çalışan nüfus içindeki payı % 20ler civarındadır.Az gelişmiş ülkelerde ücretli olarak çalışmayan kadın işçilerin, erkek işçileri ertesi işgününe verimli olarak çalışması için hazırlaması gözardı edilmemelidir. Bu açıdan bakıldığında boğaz tokluğuyla çalışan ve dolaylı yoldan işçi ücretlerini düşüren bir fonksiyona sahiptir.Kadınların çoğunlukla çalıştıkları sektörler bakımından az gelişmiş ülkelerle, gelişmiş ülkeler arasında farklar vardır. Az gelişmiş ülkelerde kadınların çoğu ananevi işkollarında, yani tarımda, yardımcı aile bireyi ve küçük el sanatlarında çalışmaktadırlar. Buna karşılık sanayileşmiş ülkelerde çalışan kadınların çoğunluğu sanayi ve hizmet sektöründe istihdam edilmektedir.
KADIN İŞÇİ ÜCRETLERİ
(Dictionary of Economics) :
Kadın işçilere ödenen ücret miktarlarını ifade eder. Bütün ülkelerde ortalama kadın işçi ücretleri erkeklerinkinden dah düşüktür. Buna karşılık kadın işçilerin çalışma saatleri daha azdır. Bu düşük ücretleri kadınların daha verimsiz oldukları ya da daha verimsiz işlerde çalıştırıldıkları gibi nedenleri açıklamak güçtür. Asıl sebep kadın işçilerin sosyal yönden üretim faaliyetlerindeki payının farklılığından ileri gelmektedir. Buna göre kadından beklenen erkek işçiye ve aile bütçesine yardımdır.Kadın işçi ücretlerini erkek işçi ücretlerinden ayırarak farklı bir analiz yapmak gereksizdir, çünkü kadın ve erkek işçilerin emeklerinin niteliği bakımından üretim üzerindeki etkileri birbirine eşittir. Buna karşılık sosyal ve politik gruplar arasında kadın işçi ücretlerinin farklı bir gruba ayrılarak analiz yapılması tartışması sürmektedir.Kadın işçi ücretleri yalnızca ortalama ve makro düzeyde düşük değildir. Aynı zamanda mikro anlamda, yani firma bazında da erkek işçi ücretleri ile bir karşılaştırma yapıldığında aynı sonuç gözlemlenmektedir.Kadın işçilere de aynı nitelikteki işlerde erkek işçilerle aynı ücretin verilmesi kanunlarla düzenlenmiştir. Uluslararası Çalışma Örgütünün bir kararı ile eşit işe eşit ücret verilmesi prensibi benimsenmiştir. Buna karşılık yine istatistiklere bakıldığında kadın işçilerin daha düşük ücretlerde istihdam edildiği görülmektedir.
TARIM İŞÇİLERİ
(Dictionary of Economics) :
Tarım işlerinde bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışan kişilerdir. Sanayi kesiminde çalışan işçilere oranla tarım işçilerinin kanunla korunması hemen hemen bütün ülkelerde geç başlamıştır. Bunun sebebi tarım işçilerinin dağınık bölgelerde çalışmaları ve belirli bir sınıf bilincine sahip olmalarıdır. Buna ek olarak tarım kesiminde çalışan işçilerin teşilatlanmaları da geç başlamış ve gü şartlar altında gelişebilmiştir. Sosyal sigortalarla ilgili kanunların da kapsamı dışında kalan tarım işçilerinin korunabildikleri tek alan asgari ücretlerdir. Türkiyede asgari ücret uygulaması ilk olarak tarımda başlamıştır (1951).Türkiyede tarım işçilerinin faal nüfusa oranı 1970de % 64.2 iken, bu oran 1984de % 59.9a düºmüºtür.
TÜRK-İŞ (TÜRKİYE İŞÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU)
(Dictionary of Economics) :
Merkezi KAnkarada bulunan İşçi Sendikaları Üst Örgütü. Türk-İş Türkiyenin ilk üst düzey sendikal örgütüdür (1952). 1957 DPye yakın Nuri Başer başkanlığa seçilinceye kadar sönük bir dönem geçirdi. 1961 Anayasasının hazırlık çalışmalarına katıldı. Bu arad ABDnin dış yardım programlarını koordine eden Uluslararası Gelişme Ajansından sağladığı para yardımı sonradan yoğun eleştirilere yol açtı. Çalışma yaşamına ilişkin yasaların çıkmasından (1963) sonra, yoğnlaşan işçi eylemlerine ve grevler çıkması nedeniyle çıkan anlaşmazlıklardan sonra, bünyesindeki sendikalardan bazıları konfederasyondan ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonunu kurdular (1967). Daha sonraları Sosyal Demokrat sendikacıların muhalefetinde kalan Türk-İş 12 Mart müdahalesine karşı çıkmadığı için yoğun biçimde eleştirildi. Buna rağmen, özellikle kamu işyerlerinde örgütlü olan, ulusal ve uluslararası kuruluşlardaki üçlü yapılarda işçi kesimini temsil eden Türk-İş, üye sayısı en fazla işçi kuruluşu olarak etkinliğini sürdürdü. 12 Eylül Harekatını desteklemesi dolayısıyla uluslararası Hür İşçi Sendikaları Ko4nfederasyonuna üyeliği askıya alındı. Şu anda genel başkan Şevket Yılmazdır.
ULUSLARARASI HÜR İŞÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU (ICFTU
(Dictionary of Economics) :
Donya İşçi Sendikaları Federasyonu içindeki komünist eğilimli sendikalarla anlaşmazlığa düşerek bu örgütten ayrılan sendikaların 1949da kurduğu örgüt. Özgür ve demokratik sendikal hareketler arasında dünya çapında işbirliği sağlamayı amaçlar. ICFTUnun temel dayanaı Batı Avrupada ve Uluslar Topluluğuna üye ülkelerde etkinliklerde bulunna sendika federasyonlarıdır. Türk-İş 1961 yılından bu yana konfederasyonun üyesidir.