Evrimcilik.

Results for "Evrimcilik."

Philosophical Dictionary

Evrimcilik.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Tekâmüliye, Fr. Evolutionnisme). Bütün varlıkların bir, ya da birkaç varlığın değişme ya da gelişmesinden ve birbirlerinin ardı sıra meydana geldiklerini ileri süren öğretilerin genel adı... Evrimcilik, varlıkların tek tek yaratıldıkları ve yartıldıkları gibi kaldıkları düşüncesini savunan yaratımcılık (kreasyonizm) öğretisine karşıt bulunan büün öğretileri kapsamaktadır. Bu anlamda evrimcilik, dönüşümcülüğü de (transformizm) içine alır. Varlıkların su, töz ya da hava olan bir maddeden çıktıklarını (Thales, Anaksimandros, Anaksimenes: Hilozoizm) ya da hava, toprak, ateş ve su olan bir ilk dört maddeden meydana geldiklerini (Ampedokles) ya da ruhun maddeyi hareket ettirmesiyle oluştuklarını (Anaksagoras) savunan antik çağ yunan düşünürleri de bu anlamda evrimcidirler. Gerçekte başlangıç ve gelişme düşüncesini işlemeyip, sadece başkalaşma yoluyle değişmeyi savunan dönüşümcü Diderot, Robinet ve Charles de Bonnet, Lamarkçılık, Darvincilik de bu anlamda evrimcidirler. Haeckel, Buchner ve Spencer'in öğretileri de evremcidir. Evrimcilik bu anlamda Hegel gibi idealistlerle Marx ve Engels gibi maddecileri de, birbirine karşıt oldukları halde, kapsar. Çünkü bu karşıt öğretiler, ister ruhtan, ister maddeden yola çıksınlar, bir gelişmenin ve evrimin varlığını savunmaktadırlar. Hegel, eskiye ve geriye dönüşlerin bile bir yeniyi ve ileriyi hazırladığını göstermiştir. Diyalektik maddecilik, doğasal varlıklar için tanıtlanan evrimi toplum gelişmelerine uygulamış ve evrim yasasının doğa ve toplum bütününü kapsadığını meydana koymuştur. Diyalektik maddeciliğe göre doğa ve toplum, her şeyin her şeye bağlı bulunduğu ve birbirlerinin koşulu olduğu berleşik ve maddesel bir bütündür. Doğa ve toplum bütününün evrim süreci, karşıtların birliği ve çatışmasıdır. Doğa ve toplum bütününün evrimi, nicesel değişmelerin nitesel değişmelere dönüştüğü ratihsel bir süreçtir. Eytişimsel ve rarihsel özdekçilik, evrensel anlamda bir evrim öğeretisidir. bkz. Evrim, Darvincilik, Dönüşümcülük, Değişincilik, eytişimsel Özdekçilik, Tarihsel Özdekçilik, Evrim ve Devrim, Yaratıcı Evrim.
 Philosophical Dictionary

Kaba Evrimcilik.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Adi tekâmülcülük, Fr. Evolutionisme vulgaire). Spencer'in evrim anlayışı... İngiliz düşünürü herbert Spencer'in (1820-1903) evrimcilik öğretisi vülger evrimcilik adıyle anılır. Spencer'e göre evrim kesintisiz ve nicesel artışlarla gerçekleşir, nitesel değişme ve sıçrama olamaz. Önceleri evrimi tümüyle yadsıyan metafizik anlayış, sonraları, gelişen bilimsel başarılar karşısında Spencer'in anlayışına yöneldi ve evrimi tümüyle yadsımaktan vazgeçerek onu sadece nicesel birikmelerle sınırlandırmaya çalıştı. Diyalektik özdekçilik, vülger evrimciliğin yanlışlığını tanıtlamış ve evrimin nicelikten niteliğe sıçrayarak gerçekleştiğini göstermiştir. Vülger evrimcilik, iyileştirmeciliği (reformizm) doğurmuştur. Nitekim iyileştirmecilik de, vülger evrimciliğe uygun olarak, toplumun nicesel birikmelerle yavaş yavaş ve kendiliğinden değişmekte olduğunu savunmaktadır. Metafizik düşünce, giderek, Spencer anlayışının bilimsel verilerle bağdaşmadığını görmekle başka bir kaba evrim anlayışına, Bergson'un yaratıcı evrim'ine yönelmiştir. bkz. Evrim, Devrim, Evrim ve Devrim, Evrimcilik, Yaratıcı Evrim, Kaba, İyileştirmecilik.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (153285k) Turkish - Germany Dict. çüş (92871k) Turkish - French Dict. açık (75644k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (67184k) Turkish - French Dict. ırmak (58444k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (54188k) Turkish - French Dict. çatı (53996k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (53003k) Turkish - French Dict. balık (51699k) Turkish - Germany Dict. hasır (48849k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (47613k) Turkish - Germany Dict. ılım (47457k)