ölüm


Results for "ölüm"

Philosophical Dictionary

Olumlu.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Müspet, Fr. Positif, Al. Positiv, İng. Positive, İt. Positivo). Bir doğrulamayı içeren, olumsuzun bütün anlamlarında karşıtı... Olumlu (pozitif) kavramı; yapıcılık, ileriye götürücülük, geliştiricilik, iyi-güzel-doğruya yönelme anlamlarını kapsar. Olumsuz'la birlikte, özellikle Hegel ve Marx öğretilerinde büyük bir önem taşır... Konuşma dilinde, imgesel (Fr. Imaginaire) karşıtı olarak elle tutulabilen ve ülkücü (Fr. Idealiste) karşıtı olarak pratik beceriklilik anlamlarında kullanılır... Bilgi kuramında, gerçek'le eşanlamlıdır ve deneyde verilmiş olanı belirtir. Olgucular (pozitivizm) da bu terimi, olgulara indirgenebilen bilgi anlamında kulanmışlardır... Toplumbilimde, doğal (Fr. Naturel) karşıtı olarak insansal kurum anlamında kullanılır, pozitif bukuk deyimi bu anlamı verir. bkz. Olumsuz, Olumlama.
Philosophical Dictionary

Olumsal.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. İmkân, Fr. Contingent, Al. Möglichkeit, İng. Contingent, İt. Contingente). Olabilirliği kapsayan... Olumsal, zorunlu karşıtı olarak, hiç bir şeyle belirlenmeksizin her türlü olabilirliği kapsar. Mantık ve metafizikte, Tanrının ve insanın elindeliğinden meydana gelen olguları anlatır. olması kadar olmaması da göz önüne alınanı dilegetirir. Olanak (Os. İhtimâl) deyimini içerir. bkz. Olumsallık.
Philosophical Dictionary

Olumsallık.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Mümkün, Fr. Contingence, Al. Contingenz, İng. Contingency, İt. Contingenza). Olumsal olanın niteliği... Olanaklı (Os. Muhtemel) deyimini içerir. bkz. Olumsal.
Philosophical Dictionary

Olumsuz Tanrıbilim.

(Philosophical Dictionary) :
(Fr. Theologie negative). Alman düşünürü Cusanus'un öğretisi... Kardinal Nicolaus Cusanus'a (1401-1464) göre tanrı kavranamaz. Çünkü us, yapısı gereği, birleştiricidir ve birleştirme işini gerçekleştirebilmek için de çokluklar ve ayrılıklar gerekir. Tanrıysa ancak çokluklar ve ayrılıkların dışında düşünülebilir. Öyleyse düşünce, bu son ereğinde, kendisiyle çelişmeye düşmektedir. Daha açık ber deyişle, birleştirici olan düşünce, ayrılıklarla çalışmak için yapılmış olduğundan, yetkin birleşmeye (Tanrı) yükselince çalışamaz duruma düşer... Ortaçağdan Rönesansa eçiş döneminde yaşayan ve düşünce yapısıyle de bir kolu geçmişte, öbür kolu gelecekte bulunan bu ilgi çekici düşünür, Kant'ın öncüsü sayılabilir. Düşüncenin sınırını çizmiş ve bu sınırın ötesinde kalan metafiziği mistik bir görüşle sezilere bırakmıştır. Bundan başka Cusanus, Tanrıyla doğayı da birbirinden ayırmış, güçlü bir sezgiyle evrenin evrimsel bir gelişme olduğunu ileriye sürmüştür. Cusanus'a göre doğada karşıtlar (çokluklar ve ayrılıklar) vardır, Tanrıdaysa bütün karşıtlar birleşmiştir, öyleyse bu iki yapı aynı şey olamaz. Evren devim halindedir ve sonsuz bir değişme içindedir, Tanrıysa tüm değişmezliktir. Cusanus, "karşıtların geçitlerle sürekli olarak ortadan kalkacağını" düşünmekle bir çeşit diyalektik anlayışa varmış olmaktadır. Cusanus'a göre dünya, evrenin merkezi de olamaz, çünkü evrenin merkezi ancak kendi dışındaki bir şeye göre olabilirdi, bu halde evren bütünlük (La. Universum) anlamında bir evren olmazdı. Görüldüğü gibi, din mesleğinde kardinalliğe kadar yükselmiş olduğu halde, Cusanus'un düşünceleri teolojiye karşıt düşüncelerdir. bkz. Tanrıbilim.
Philosophical Dictionary

Olumsuz.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Menfi, Fr. Negatif, Al. Negativ, İng. Negative, İt. Negativo). Bir yadsımayı içeren, olumlunun bütün anlamlarında karşıtı... Olumsuz (negatif) kavramı; yıkıcılığı, gericiliği, durağanlığı, iyi-güzel-doğruyu yadsımayı ve bunlardan uzaklaşmayı kapsar. Olumlunun bütün anlamlarında karşıtıdır. bkz. Olumlu, Yadsıma.