AMAN


Results for "AMAN"

Philosophical Dictionary

Şamanizm.

(Philosophical Dictionary) :
bkz. Türk Felsefesi.
Philosophical Dictionary

Zaman.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Zaman, Fr. Temps, Al. Zeit, İng. Time, İt. Tempo). Uzayla birlikte özdeğin varlık biçimi... Zaman ve uzay (mekân), özdeğin genel varlık biçimidir. Özdek, ancak zaman ve uzay içinde hareket edebilir. özdeksiz zaman ve uzay olamayacağı gibi, zaman ve uzay dışında da özdek olamaz. Evrende her şeyin bir geçmişi, bir şimdisi, bir geleceği, eşdeyişle bir zaman'ı vardır. Her sınırlı olgunun süresi (zamanı) de sınırlıdır, oysa bu sınırlı olguların tümü sınırsızlığı belirtir. Sınırlı olgular birbirlerine dönüşerek sınırsız olarak sürüp gitmekte ve sınırsız (öncesiz ve sonrasız) doğayı teşkil etmektedirler. Doğanın başlangıcı olmadığı gibi sonu da yoktur. Başlangıç ve son düşüncesi, ilkel bir anlayışın ürünüdür. Bilim, hiç bir şeyin yoktan gelmediğini ve yok olmadığını tanıtlamıştır. Alman bilgini Albert Einstein'a (1879-1955) gelinceye kadar zaman ve uzay, birbirinden bağımsız,. ayrı ayrı kategoriler olarak ele alınırdı. Alman düşünür Immanuel Kant, onların önsel ve ussal (a priori ve aklî) veriler olduklarını savunmuştu. Einstein, zaman ve uzayın, hem birbirleriyle hem de özdek ve onun devimiyle sıkıca bağımlı olduğunu, biri var olmadan öbürlerinin de var olamaycaklarını tanıtlamıştır. Zaman ve uzay, böylece, klasik felsefenin önsel ve düşünsel tasarımlarından kurtulup gerçek anlamlarına kavuşmuşlardır. Artık bilinmektedir ki, zaman ve uzay, nesnel ve özdeksel gerçekliklerdir. İnsan bilincinin içinde değil, insan bilincinin dışında vardırlar ve insan yenilen varlığın dünya üstünde var olmasından önce de (insansız nesnellikte de) var olmuşlardır. Dünya nesnel bir uzay ve onunla bağıntılı olarak nesnel bir zaman içinde oluşmuştur ve oluşmaktadır. Uzay, birlikte varolan sayısız ve sonsuz nesnelerin evrensel dağılımını, zaman, ard arda oluşan sayısız ve sonsuz olguların evrensel gelişimini dilegetirir. bkz. Uzay, Özdek, Devim, Eytişimsel Özdekçilik, İlişkinlik Kuramı.
Sociological Dictionary

ŞAMAN [İng. Shaman]:

(Sociological Dictionary) :
Şaman, şamanistlerin inançlarına göre; tanrılar, ruhlarla veya tabiattüstü gçlerle, insanlar arasında aracılık yapma gücüne sahip ikişidir. Aman kelimesini Türkler bilmezler. Bu terimin karışılığı olarak kam kelimesi kullanılır. (Bkz. Kam) Kelimenin kaynağı hakkında, ilim adamları arasında bir fikir birliği yoktur. Şamanlık (kamlık) sanatı öğrenmekle elde edilemez. Şaman olmak için, bir şamanın neslinden gelmiş olmak gerekir. İnanışa göre; geçmi şaman ataların ruhlarından biri, şamam olacak toruna musallat olur ve onu şaman olmaya zorlar. (İnan, A., 1972)Şamanın, toplumda büyü ve ayin yapmak yanında rahiplik yapma ve hastalıkları tedavi etme görevleri de vardır. (Jary, D. and J., 1991)
Sociological Dictionary

ŞAMANİZM [İng. Shamanism]:

(Sociological Dictionary) :
Din olarak şamanizm, bir çok Türk ulus ve uyruklarının katıldıkları bir inançtır. Bu sisteme göre, biri yerin, öteki gögüs yöneticisi olmak üzere iki tanrı vardır. Gök onyedi kat cenneti, yer ise, yedi kat cehennemi ifade eder. Ortadan kalan yeryüzü de insanların yaadığı yerdir. Bütün bunları yaratan ve yöneten Gök Tanrı göğun en yüce katında oturur.Şamanizmde güneş ve ay kutsal olarak kabul edilir. Güneşi yerde ateş temsil eder.Türkler, Müslüman olduktan sonra da, Altay Şamanlığının eleneklerini unutmamışlardır. Bugün kültürümüzde yaşayan, albastı efsanesi, uzun ömürlü olması için çocuklara Yaşar, Durmuş, Satılmış.. gibi adlar vermek, türbelere paçavra parçaları bağlamak gibi âdetlere sık sık rastlamak mümkündür. (İnan, A., 1972)Ayrıca, günümüde evlerimizde kullandığımız, kapı üstlerine asılan nal, sarmısak, kaplumbağa ve nazardan korunmak için tahtaya vurmak, tütsü gibi âdetlerimiz Şamanizmin izlerini taşır.
Dictionary of Economics

ZAMAN SERİLERİ

(Dictionary of Economics) :
İstatistikte, bir değişkenin birbirini takip eden zaman birimleri içinde aldığı değerlerin sıralanması ile elde edilen seridir.