Tropos Öğretisi.


Results for "Tropos Öğretisi."

Philosophical Dictionary

Tropos Öğretisi.

(Philosophical Dictionary) :
(Os. Sofistâiyyunun edille-i aşeresi. Fr. Tropes). Akademi sonrası şüpheciliği, yeni şüphecilik, duyumcu şüphecilik ve yeni pironculuk adları altında anılan Giritli Ainesidemos (İ.Ö. I. yüzyılda yaşamıştır), tropos öğretisiyle başlı başına bir kişilik taşımaktadır. Ainesidemos'a göre şüpheciliğin yargıdan kaçınmak için dayanacağı on kanıt vardır ki her türlü şüpheyi ve yargıdan kaçınmayı haklı kılar (Yu. Tropoi e topoi epokhes): Duyan canlı varlıkların yapısı birbirinden farklıdır, aynı şey çeşitli hayvanlara çeşitli biçim ve oranlarda görünür. İnsan yapısı da birbirlerinden farklıdır, her insanın başka duyu ve düşüncelere sahip oluşu bunu tanıtlamaktadır. Aynı insandaki duyu organları da birbirinden farklıdır, göze hoş görünen burna tiksindirici bir koku verebilir. Duyan kişinin içinde bulundğu çeşitli durumlar e koşullar da birbirinden farklıdır; nesneler bize gençlikte ihtiyarlıktakinden başka görünür. Eğitim de duyan kişileri farklılaştırmaktadır, bilgiliyle bilgisiz aynı nesneyi aynı biçimde görmez. Nesnelerin içinde bulundukları durum ve koşulları da onları farklılaştırır, uzakta giden bir gemiyi duruyor sanırız. Nesnelerin nicelikleri ve nitelikleri de onları kendi kendilerinden farklılaştırmaktadır, keçi boynuzunun bütünü karadır ama ondan ayrılan parçalar aktırlar. Nesnelerin belli birtakım nitelikleri görecidir, sağdan başka ve soldan başka görünürler. Duyumlara karışan yabancı unsurlar da onları farkılaştırır, nesneler su içindeyken havdakinden daha hafif gelirler. Alışkanlıklar da nesneleri farklılaştırır, her gün görünen güneşe aldırmayız ama kırk yılda bir görünen ondan daha küçük bir kuyruklu yıldızdan dehşete kapılırız... İ.S. II. yüzyılda yaşayan şüpheci Agrippa, Ainesidemos'un tropos'larını ondan beşe, Agrippa'yla aynı yüzyılda yaşayan şüpheci Menodotos da ikiye indirmiştir. bkz. Şüphecilik, Pironculuk, Yeni Pironculuk, Akademi Sonrası Şüpheciliği, Duyumcu Şüphecilik.