Yapı.

Results for "Yapı."

Philosophical Dictionary

Altyapı.

 (Philosophical Dictionary) :
(Fr. Infrastructure). Diyalektik dünya görüşüne göre bütün insanlık tarihinin ilk hareketi olan ekonomik temel... Tarihsel maddeciliğe göre insanlık tarihinin ilk hareketi, insanın yaşamak için yaptığı üretim hareketidir. İnsanın bütün öteki hareketleri bu ilk hareketin üstünde yükselir. Düşünce, kültür, din, sanat, politika ve benzerleri gibi sosyal üstyapıyı meydana getiren bütün değerler bu ilk ve alt ekonomik temele dayanır. Ancak, altyapı, üstyapının salt ve tek belirleyicisi değildir. Altyapı üstyapıyı belirlerken üstyapı da altyapıyı belirler. Diyalektik maddecilik bir ilişkiler (münasebetler) felsefesidir, oluşmad iyaketiği karşılıklı etkileri kapsar. Her etkileyen etkilediğinden etkilenir. Ekonomik altaypı sosyal üstyapıyı etkiler ve oluştururken sosyal üstyapı daü ekonomik altyapıyı etkiler ve oluşturur. Ekonomik yapıya altyapı adı verilmesinin nedeni ekonomik hareketin insanlığın ilk hareketi oluşudur ve şu önermeye dayanır: İnsanlar yaşayacak durumda olmalıdırlar ki tarih yapabilsinler. bkz. Üstyapı, Tarihsel Özdekçilik, Eyitşimsel Özdekçilik, Marksçılık.
 Philosophical Dictionary

Üstyapı.

 (Philosophical Dictionary) :
(Fr. Superstructure). Altyapıyla belirlenen düşünceler, kurumlar ve her türlü bilinçsel ürünler... Tarihsel özdekçilik dilinde altyapı (Fr. Infrastructure) ya da temel (Fr. Base) deyimleriyle birlikte kullanılır. Altyapı deyimi üretim ilişkilerini dilegetirir. Bu temelce belirlenen üstyapı din, siyasa, hukuk, sanat, ahlâk, felsefe, ideoloji vb. gibi her türlü düşünce biçimlerini ve bunların doğurduğu kurum ve örgenlikleri kapsar. Kültürel üstyapı, ekonomik altyapı tarafından belirlenir. Çünkü insanların ilk ve vazgeçilemez eylemleri ekonomik eylemlerdir. "İnsanlar önce yaşayacak durumda olmalıdırlar ki tarih yapabilsinler". İnsanlar ne türlü bir ekonomik yapı içindeyseler o türlü bir düşünüş ve yaşama biçimi içindedirler. "Bir kulübede bir saraydakinden başka türlü düşünülür". Bir çiftçi, çiftçi gibi düşündüğü için çiftçi olmuş değil, çiftçi olduu için çiftçi gibi düşünmüştür. Ancak, çiftçi olmak çiftçi gibi düşünemyi gerektirir ama çiftçi gibi düşünmek de çiftçiliği oluşturur, eşdeyişle altyapı üstyapıyı belirlerken üstyapı da altyapıyı belirler. Gelişme süreci, karşılıklı etkilerle oluşur. Tarihsel süreçte her sosyo-ekonomik yapının üretimsel temeliyle belirlenen kendine özgü bir üstayapısı olmuştur. Örneğin köleci düzenin hukuku köle sahiplerinin, feodal düzenin hukku toprak sahiplerinin, anamalcı düzenin hukuku anamal sahiplerinin haklarını korumuştur. Bununla beraber üstyapı kurumlarının altyapıya bağımlılıkları yanında özerklikleri de vardır. Bu özerklikleri altyapıyı değiştirme çabasında belirir. bkz. Altyapı, Tarihsel Özdekçilik, Eytişimsel Özdekçilik.
 Philosophical Dictionary

Yapı.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Bina, Fr. Structure). Parçalarının somut bağımlılığı olan bütün... Bütünle parça'nın karşılıklı ilişkilerinin hikâyesi pek eskidir ve Aristoteles'e kadar iner. Felsefe sorunlarından çoğunun ilk sistematik düşünürü olan antik çağın bu önemli düşünürü de bütünün, parçaların yalın bir toplamından farklı olduğunu ileri sürmüştür. Ne var ki yüzyıllardan beri soyutladığı parçalarla uğraşan ve bütünü bu parçaların bir toplamı sayan metafizik düşünce, bütünün önemini yakın bir tarihten beri sezmeye başlamıştır. Fransız düşünürü Emile Brehier'ye (1876-1952) göre düşünce, XIX. yüzyıldan beri, bütünleme doğrultusuna yönelmiştir. Hangi alanda olursa olsun, bilim ya da felsefe ve ruhçuluk ya da özdekçilik, bütün düşünce çeşitlerinin ortak bir karakteri belirmektedir. Bu karakter de "parçaya nispetle bütün'ü, unsura nispetle yapı'yı" öngören bir karakterdi. Bu karakter, bölük pörçük görüşlerden topyekûn görüş'e geçiş eğilimini belirtmektedir... Bhehier'nin metafizik düşünme yöntemiyle sezmeye başladığı bu gerçek, metafizik dünya görüşünün soyutçuluğundan diyalektik dünya görüşünün somutçuluğuna geçişi açıklar. Metafizik dünya görüşü soyutladığı unsurları bağımsız birer değer olarak görürdü, diyalektik dünya görüşüyse unsurları somut bütün yapı'nın (strüktür) değerine varmak içien incelemektedir... Yapı kavramı, idealist alanda, özellikle dili bir işaretler sistemi olarak inceleyen yapısalcılık (Fr. Structuralisme) anlayışışle önem kazanmıştır. Ruhbilinde biçimci ruhbilim (Gestalt ruhbilimi) dil alanından aktardığı bu anlayışı ruhsal yapıya uygulamaya çalışmaktadır. Ekonomi alanında bütünlükleri ele alan makro-ekonomi anlayışı da aynı yoldadır. bkz. Biçimci Ruhbilim, Somut, Soyut, Tümel, Eytişim Yöntemi.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (144341k) Turkish - Germany Dict. çüş (92169k) Turkish - French Dict. açık (74445k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (64692k) Turkish - French Dict. ırmak (55738k) Turkish - French Dict. çatı (53449k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (53014k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (52245k) Turkish - French Dict. balık (51205k) Turkish - Germany Dict. hasır (48019k) Turkish - Germany Dict. ılım (45624k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (45583k)