Seçmecilik.
Seçmecilik.
(Philosophical Dictionary) :
(Os. İktitafiyye, Fr. Eclectisme, Al. Eklekticismus, İng. Eclecticism, İt. Eclettismo). ayrı düşünceleri tek düşüncede kaynaştırma yöntemi... Felsefede seçmecilik, bir yöntem olduğu kadar bir öğretidir de. Fransız düşünürü Victor Cousin (1792-1867), seçmecilik yönteminden bir felsefe okulu kurmuştur. Oousin'in seçmecilik öğretisi Platon'u, Kant'ı ve İskoçyalıları kaynaştırır. Cousin'e göre nasıl bir sanat ürünü doğada bulunan öncesiz ve sonrasız öğelerden meydana gelirse felsefe öğretileri de insan ruhunda bulunan öncesiz ve sonrasız öğelerden meydana gelir. Bu yüzden de çeşitli öğretiler tek öğretide kaynaştırılabilirler... Cousin'in bu düşüncesi dayandığı temel bakımından yanlıştır; çünkü insan ruhunda öncesiz ve sonrasız öğeler yoktur, insan bilgisi hiç bir zaman, değişmemiş ve değişmeyecek kalıplara dayanmamıştır. Gerçekte, bilgi, diyalektik oluşma sürecinde kendi bireşimini kendisi yapmaktadır. Ama bu bireşim, seçmeci bir bireşim değildir... Seçmecilik, yanlış olarak, karşıt düşüncelerin birleştirilmesi anlamında kullanılan sinkretizm'le de karşılaştırılmamalıdır. Çünkü seçmecilik, karşıt tezleri yapma olarak birleştirme çabası değil, birbirinden ayrı öğretileri tek öğretide kaynaştırma çabasıdır. Bundan başka sinkretizm, gerçek anlamında, karmaşık bir bütünün çeşitli öğelerinin henüz ayrılmamış bulundukları durumu adlandırır. Seçmecilik, çeşitli felsefe evrelerinde çok kullanılmış bir yöntemdir. Örneğin Rönesans evresinde, Platon ve Aristoteles, temelde birleştikleri gerekçesiyle, kaynaştırılmaya çalışılmıştır... Seçmecilik yönteminden dinsel alanda da yararlanılmıştır. İranlı Mani'nin (216-276) kurduğu Manişeizm dini seçmeci bir dindir ve Zerdüşt diniyle eski Babil inançlarının, yeniplatonculuğun, Suriye Hıristiyanlığının kaynaştırılmasından meydana gelmiştir... Seçmecilik, spekülatif ileri sürüşlerin tarihsel nedenlerini ve nesnel içeriklerini görememek ve bunları boşuna bir araya getirmeye çalışmak yanılgısını taşır. Çağımızda iyileştirmecilik sayılmaktadır. bkz. İyileştirmecilik, Sinkretizm.