İRTİCA [İng. reaction, reactionary]:
İRTİCA [İng. reaction, reactionary]:
(Sosyoloji Sözlüğü) :
Rücu etmek, geriye dönmek, geçmişi aynı özelliklerle yaşamak, her türlü yenileşmeye karşı olmak ve reddetmek anlamına gelmektedir.Zaman zaman siyasî plemiğe de konu olan bu kavramın yer yer yanlışkullanıldığı ve toplumda mutabakatların gelişmesini engellediği görülmektedir. İrticaî faaliyetler içinde olanların bütünü temsil etmekten çok uzak, küçük bir azınlık olduğu hesaba katılarak bu gibi hareketlere yanlış genelleme yapılarak pirim verilmelidir.İrtica, cehaletten beslenen bir tepki hareketidir. Sadece dinlerle özdeşleştirilmesi de eksik bir yaklaşımdır. Siyasî irtica hareketleri de irtica konusunda göz önünde tutulmaladır. Demokrasiden geriye otoriter ve totaliter yönetime dönme, din ve vicdan hürriyetini ortadan kaldırma milli devletten tekrar geriye şehir devletlerine dönme arzu ve eğilimleri de irticaî bir nitelik taşır.ideolojik şartlanma gereği yaşanmamış veya bir dönem dar bir alanda gerçekleşmi-mesalâ 1792 ve 1871 Paris Komünündeki yasama tarzında olduğu gibi toplum modellerine geri dönüşü sağlayıcı gayretler de irtica kapsamına girer.Tarihî boyut içinde, XV. Yüzyılda İspanya'da,Endülüs'de Müslümanlara karşı uygulanan vahşet ve soykırım, kültür mirasının yokedilmesi, Avrupa'yı sarsan ve tesirleri uzun süre devam eden "mezhep çatışmaları", Yahudilerin engizisyondan kaçarak II. Bayezid Döneminde Osmanlı'ya sağınma sebebleri Bosna Hersek'de 1990'lı yılların başında görülen Müslüman katliamı ve bunun daha önce olduğu gibi Müslümanların yaşamadığı bir Avrupa hayaline dayandırılması, Orta Doğuya düzenlenen Haçlı Seferleri, Çeçenistan'da çöken komünist rejimi geri getirebilmek için insan haklarını ve hürriyet isteğini yok edecek tarzda sivillerin öldürülmesi, Rrusya'nın çökne Sovyetler Birliği'nin yerine "Bağımsız Devletler Topluluğu" projesi ile eski nüfuzunu sağlama gayretleri de irtica işaretleri taşıyan sosyal olaylardır.