dek
DEKONSTRÜKSİYON (Yapı Dağıtması) [İng. Deconstruct
(Diccionario de Sociología) :
Batılı metafiziği açıklayan Hegelciliğe karşı J. derrida tarafından geliştirilen yöntemdir. F. G. Hegel'de varlık (Aufhebung) birbirine zıt iki öği ile başlar ve karşıtlı iki öge arasındaki farkları açıklar. J. Derrida, bu karşıtlığı dekontsrüksiyon yöntemi ile çökertmeye çalışır. Dekonstrüksiyon, ikili karşıtlığın yapısında yer almayan öğeyi ortaya çıkartır. J. Derrida, bu öğelerin felsefi ikil karşıtlık açıklamalarında yer almadığınıve bunların belirlenemeyen öğeler olduğunu belirtir. Felsefi karşıtlıkta yer almayan bu öğleer felsefi karşıtlıkta yaşar ve zamanla felsefi karşıtlığın organizasyonunu bozar.(Derrida, J., 1981)
AĞIRLIKLI ENDEKS
(Diccionario de Economía) :
(Bk. Tartılı Endeks)
ENDEKS SAYILARI
(Diccionario de Economía) :
İktisadi göstergelerde rakamların daha kolay yorumlanabilmesi için kullanılan bir yöntem. Bu yöntemde belirli bir yıl baz alınır. Öteki yıllara ilişkin veriler bu yıla göre yeniden değerlendirilir. Sözgelimi 1980 yılı A ürünü fiyatı 1000 lira, aynı ürünün 1990 fiyatı ise 150.000 lira olsun. 1980 yılını baz yıl alır ve 100 kabul edersek 1990 yılı endeks sayısı şöyle bulunur: 150.000x100:1000=15.000.Endeksler birçok iktisadi göstergede kullanılır. Toptan eşya fiyatları endeksi, sanayi üretim endeksi gibi.Endekslerin hesaplanmasında da değişik yöntemler kullanılır. Yukarıdaki örnekte sabit esaslı endeks yöntemi kulanılmıştır, yani her yıla ait endeks sayısı baz yıla göre saptanmıştır. Bir de zincirleme endeksler vardır. Bunlarda her yılın endeks sayısı bir önceki yıla göre saptanır.
ENDEKSLEME
(Diccionario de Economía) :
Parasal değerlerin fiyatlar genel düzeyindeki değişmelerle irtibatlandırılması. Burada amaç parasal değerlerin enflasyondan etkilenmemesi, gerçek değerini koruyabilmesidir. Krediler endekslenebilir. Gayrimenkul değerleri endekslenebilir, ama en önemlisi ücretlerin endekslenmesidir. Buna eşel mobil sistemi de denir. Ücretler enflasyon oranında kendiliğinden artırılır. Sözgelimi İtalyada bu sistem vardır. Orada ücretler enflasyon oranında yükseltilir, toplu pazarlık bu şekilde saptanan rakam taban kabul edilerek yapılır.
ENDEKSLİ TAHVİL
(Diccionario de Economía) :
Tahvillerin değerinin enflasyon nedeniyle aşınmasını önlemek amacıyla endekslemeye gidilir. Bu tür tahvillere endeksli tahvil denir. Burada kullanılacak ölçü değişik olabilir. Altına endeksli tahvil gibi, dövize endeksli tahvil gibi. Tahvil neye göre endekslendiyse o malın değerindeki değişmelere göre tahvilin de değeri ayarlanır.Sözgelimi dövize endeksli tahvilde, döviz değerindeki değişmeler tahvilin değerine de aynen yansıtılır.