para
PARA DEĞERİ
(Dizionario di Economia) :
Bir para biriminin satın alabildiği mal ve hizmet miktarı. Paranın mal ve hizmet satın alma gücü, paranın değerine ölçü olmaktadır. Değer kavramı genellikle bir malın diğer bir mala mübadele oranını belirtir vebunun için de para birimi kullanılır. Paranın değerini ölçmek için çeşitli mal ve hizmetlerden ne kadar satın aldığını bulmak gerekir. Bunun hesabı ise, mutlak bir rakamla değil, nispi olarak yapılır. Yani belirlenen bir esasına göre para değerindeki değişimler gösterilir. Paraya karşı beslenen güven, paranın satın alma gücündeki istikrara bağlıdır. Satın alma gücü devamlı düşen paraya halkın güveni de azalacaktır. Paranın değerini hesaplamak için fiyatlar genel seviyesindeki değişimler dikkate alınır. Fiyatlar genel düzeyindeki değişimler ise, farklı mal gruplarını içeren çeşitli fiyat endeksleriyle izlenir. (Ayrıca bk. Fiyat Endeksleri).
PARA EKONOMİSİ
(Dizionario di Economia) :
Değişim aracı olarak paranın kullanıldığı ekonomi. Tarihsel gelişimi içinde para önceleri bazı mallarla temsil edilmiştir. Bu mallar örneğin Tibet ve Çinin bazı bölgelerinde boncuk, küçük çay paketleri, Hindistanda ºekerkamiºi, Etiyopyadaki çakıllar olmuştur. Ancak zaman içinde değişimi iyi sağlayamadıkları için, taşıma zorlukları, dayanıklılığının bölünebilirliğinin olmaması, değerini koruyamamaları gibi nedenlerle, bu mal paralar terk edilmiº, yerine madeni paralar kullanılmaya başlanmıştır. Bir süre sonra bazı madenlerin değerli olmayışı, çok bulunması gibi nedenlerle sadece altın, gümüş, gibi değerli madenler para olarak kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla gümüş üretiminin artması, bu madenin de az bulunma özelliğini yitirmesine neden olmuş, onun para olarak kullanılmasından vazgeçilmiştir. Altın ise uzun süre para ilorak kulanılmaya devam edilmiş, çalınma tehlikesi vb. gibi nedenlerle zaman içinde altın karşılığı sertifikalar ve banknotlar para olarak kullanıma girmiştir. Ekonomik gelişmelere paralel olarak zamanla altın karşılığı olmayan kağıt paralar kullanıma girmiş ve banka sisteminin gelişimiyle kaydi para olarak kullanımı da yaygınlaşmıştır. (Ayrıca bk. Kaydi Para, Para).
PARA EREZYONU
(Dizionario di Economia) :
Ekonomide mevcut olan eflasyon nedeniyle, para biriminin değerinde oluşan yıpranma. Bu durumda ekonomide paradan yabancı paralara veya altın, gümüş gibi madenlere ya da gayri menkule doğru kaçış başlayacak, spekülatif eğilimler artacaktır. (Ayrıca bk. Enflasyon)
PARAFİSKAL GELİRLER
(Dizionario di Economia) :
Devletin kendilerine verdiği yetkiye dayanarak ticaret odası, tabipler odası gibi kamu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sosyal güvenlik kuruluşları (Sosyal sigortalar Kurumu) tarafından tahsil edilen, ancak devlet bütçseine dahil edilmeyen kamu geliri türü. Parafiskal gelirlerin vergiye benzeyen yönü, bunların vergi gibi cebri bir yükümlülük olmasıdır. Harca benzeyen yönü ise, bir karşılığının bulunmasıdır. Çünkü meslek kuruluşları aidat, sosyal güvenlik kurumlarına pirim ödeyen kişiler, bu kurumların sağladığı hizmetlerden doğrudan yararlanırlar.
PARAJÜT TEORİSİ
(Dizionario di Economia) :
L.Walras tarafından, bimetalizm ya da çift metal sistemi adı verilen para sistemini savunmak amacıyla geliştirilen teori. Teoriye göre değer ölçüsü olarak tek bir metal kullanılması halinde, bu maddenin üretimdeki değişimler, fiyatlar genel düzeyinde de dalgalanmalara yol açacaktır. Çift metal sisteminde ise, altının kıtlığını, gümüş stokunun bolluğu denkleştirecek ve gümüş fiyatındaki istikrarsızlık altının yüksek değeri ile giderilecektir. Bu iki madenden birinin üretimdeki ve fiyatındaki istikrarsızlığı frenlemek üzere, diğer parajüt hizmeti görmektedir. (Ayrıca bk. L.Walras, Çift Metal Sistemi).