ÇARPAN


"ÇARPAN" Kelimesi için arama sonuçları

Türkçe - Alman Lüğət

çarpan

(Türkçe - Alman Lüğət) :
r Faktor.
İqtisadiyyat Sözlüğü

BÜTÇE ÇARPANI

(İqtisadiyyat Sözlüğü) :
(Bk. Denk Bütçe Çoğaltanı)
İqtisadiyyat Sözlüğü

ÇARPAN

(İqtisadiyyat Sözlüğü) :
İktisat teorisine İngiliz iktisatçısı Kahn tarafından getirilen bir kavramdır. Keynesin teorik yapısında önemli rolü olan bir kavramdır. Bir otonom harcama ulusal gelirde kendisinden fazla bir artışa neden olur. Ulusal gelirdeki bu artışı kendisini yaratan otonom harcamaya böldüğümüz zaman çarpanı elde ederiz. Çarpan marjinal tasarruf eğiliminin tersine eşittir. Örnek: 1 milyon liralık yatırım harcaması yapılmış olsun. Bu ekonomide marjinal tasarruf eğiliminin 0.2 olduğunu kabul edelim. Yani insanlar ilave gelirlerinin her 1 biriminin yüzde yirmisini tasarruf etmekte, yüzde seksenini harcamaktadırlar. Bu durumda söz konusu 1 milyon lirayı alanlar, bunun 800.000 lirasını harcayacaklardır. Ancak olay burada bitmez. 800.000i alanlar da bunun 640.000 lirasını harcayacaklardır. 640.000i alanlar da 512.000 lirasını harcayacaklar ve süreç bu şekilde devam edecektir. Acaba sonuçta ne kadar gelir yaratılmış olur? Çarpanın değeri 1/0.2=5tir. ªu halde 1 milyonluk otonom harcama ile 1x5=5 milyonluk gelir yaratılmış olacaktır. Dikkat edilirse gelirlerin tamamının harcanması halinde çarpanın değeri sonsuz olur. Çarpana çoğaltan da denir.
İqtisadiyyat Sözlüğü

DIŞ TİCARET ÇARPANI

(İqtisadiyyat Sözlüğü) :
Dışa açık bir ekonomide harcamalarda ortaya çıkan bir artışı ya da azalışın milli geliri kendisinin kaç katı arttıracağı ya da azaltacağını gösteren katsayıdır. Dış ticaret çarpanı marjinal tasarruf eğilimi (S) ve marjinal ithalat eğilimi (M) topplamlarının tersine eşittir. Dış ticaret çarpanı şöyle gösterilmektedir. = 1/s+m ihracattaki bir artış, milli geliri, ihracat artışı ile dış ticaret çarpanının çarpımı kadar arttırır. Örneğin marjinal tasarruf eğilimi s = 0.10, marjinal ithalat eğilimi m = 0.10 ve ihracat artışının 100 milyon lira olduğu bir durumda dış ticaret çarpanı 5 olarak hesaplanır. Bu nedenle ihracattaki 100 milyon liralık artış milli geliri çarpan katsayısının 5 katı yani 500 milyon lira arttırır.
İqtisadiyyat Sözlüğü

İSTİHDAM ÇARPANI

(İqtisadiyyat Sözlüğü) :
Yatırımların artmasını istihdam üzerinde oluşturduğu artış miktarını hesaplamaya yarayan çarpandır. Yatırımlar artırıldığında yeni tesisler kurulacak ve yeni işçilere talep duyulacaktır. Bu istihdam hacmini A kadar artıracaktır. Yatırım sektöründe kaydedilen A kadar istihdam artışı ve gelire bağlı talep ekonomisinin diğer alanlarına yansıyacaktır. Böylelikle başlangıçta çıkartılan yatırımların kendisinden daha fazla etki doğacak ve istihdam daha fazla artacaktır. J. M. Keynes yatırım çarpanı kavramını ortaya atarken F. Kahnın buluşu olan bu istihdam çarpanından yararlanmıştır.