OPTİMUM
OPTİMUM
(Dictionary of Economics) :
Ekonomide sık olarak kullanılan ve belirli amaçlara bağlı olarak, bir değişkenin alabileceği en iyi değeri ifade eden kavram.
OPTİMUM KAYNAK DAĞILIMI
(Dictionary of Economics) :
Ekonomideki kıt kaynakların, ihtiyaçları en uygun biçimde karşılayacak şekilde mal ve hizmet üretimine tahsis edilmesi. Optimal kaynak dağlıımına ulaşılabilmesi için teknik bir ifade ile her üretim faktörünün çeşitli kullanım yerlerindeki marjinal prodüktivitelerinin birbirine eşitlenmesi gerekir. Bu eşitlik sağlandığı takdirde, kaynakların yerlerini değiştirmekle üretim artışı sağlamak mümkün olamaycak, ekonomide gerçekleşmesi mümkün en uygun üretim düzeyine ulaşacaktır.
OPTİMUM NÜFUS
(Dictionary of Economics) :
Her ülke için belirli koşullar altında elde edilebilecek en yüksek yaşam seviyesine karşılık gelen nüfus hacmi. 18. yüzyılda geliştirilen optimum nüfus teorisi, kaynaklar ile teknoloji belirli bir seviyede sabit tutulduğu takdirde, emek hacmi ve diğer üretim faktörleri arasında nüfus başına hasılayı (geliri) maksimum yapacak bir oranın olduğunu ileri sürer. Fiili nüfus optimum nüfusun üzerinde olduğu takdirde, fert başına gelir ve dolayısıyla refah seviyesi düşecek, aksi durumda yani nüfus optimumun altında iken, nüfus artışları nedeniyle refah seviyesinin yükseleceği kabul edilir. Nüfus hacmi ile iktisadi refah arasında ilişki kuran bu düşünce tarzı, 19. yy. sonu ve 20. yy. başında tekrar önem kazanmış ve geniş anlamda optimum nüfus, belirli bir amacı en tatminkar şekilde gerçekleştirecek nüfus miktarı olarak tanımlanmıştır. (Ayrıca bk. Nüfus Teorileri)
OPTİMUM TARİFE
(Dictionary of Economics) :
Bir ülkenin ithalata uyguladığı gümrük tarifesinin bir sınırdan sonra yükselmesi; ticaret hadlerini iyileştirici ve refah artırıcı, ticaret hacmini azaltıcı ve refah düşürücü olmak üzere iki ters yönlü etki çıkartmaktadır. Tarife artışı sonucu iyileşen ticaret hadlerinden elde edilen marjinal kazancın, azalan ticaret hacminden kaynaklanan marjinal zarara eşit olduğu noktadaki tarife oranı optimum tarife olarak adlandırılır. Bu noktada toplum maksimum refaha ulaşır. Tarife oranı bu noktadan sonra da yükseltilmeye devam edilirse, 2. etki, 1. etkiyi aşacak ve toplum net bir zararla karşılaşacaktır.
PARETO OPTİMUMU
(Dictionary of Economics) :
V.Pareto tarafından geliştirilen toplumsal refah kriteri, Paretonun optimum refah tanımına göre toplumdaki kiºilerin en az birinin refahını azaltmadan diğer kişilerin (en az birinin) refahını arttırmak olanağı yoksa, toplum refahı optimumdur. Paretonun optimum anlayışında daima değer yargılarından uzaklaşarak nötr kalma ve objektif ölçüler bulma endişesi hakimdir. Ona göre örneğin üretim tercihleri siyasal bir sorundur. Bu siyasal sorunu çözmek iktisatçının görevi değildir. İktisatçı, karar verilen üretimi en etkin biçimde gerçekleştirmeye çalışır. Benzer şekilde, gelir dağılımını değiştirmek de iktisatçının göreveleri arasına girmez. İktisatçı dağılım veri kabul edip, tek bir kişinin refahını azaltmadan, diğerlerinin refahını artırma yollarını araştırmalıdır. Pareto optimumunun gerçekleşmesi için hem üretimde, hem de tüketimde etkinliğin sağlanması gereklidir. Bir malın üretim miktarını azaltmadan en az bir başka malın üretimini artırma olanağı yoksa, üretimde etkinliğe ulaşılmış demektir. Tüketimde etkinliğin gerçekleşmesi için ise; tüketim malları arasındaki marjinal ikame oranının bütün tüketiciler için aynı olması gerekmektedir. Bir diğer deyişle bir malın tüketimini azaltmadan, bir diğer malın tüketiminin artırılma olanağının kalmadığı noktada, tüketimde etkinlik sağlanmış olur.