İSBÂT
İSBÂT
(Islamic Glossary) :
1. Sağlamlaştırma, dayanıklı hâle getirme. Delil ve şâhit göstererek bir sözün ve fikrindoğruluğunu ortaya koyma.Bütün varlıklar Allahü teâlânın varlığına alâmet olduğu, O'nun varlığını isbat ettiği içinmahlûkların (yaratılmışların) hepsine âlem denilmiştir. (Teftâzânî)Müslümanlar, maddelerin ve sıfatlarının hâdis (sonradan yaratılmış) olduğunu çeşitliyollarla isbât etmektedirler. Bunlardan birisi şöyledir: Maddeler ve bütün zerreler hepdeğişmektedir. Değişmekte olan şey kadîm (başlangıçsız) olamaz, hâdis (sonrad an yaratılmış)olması lâzımdır. Çünkü her maddenin kendinden öncekinden meydana gelmesi, sonsuzöncelere kadar gidemez. Bu değişmelerin bir başlangıcı olması, yâni ilk maddelerin yoktan varedilmiş olmaları lâzımdır... (Seyyid Şerîf Cürcânî)Allahü teâlânın var ve bir olduğu, hattâ Muhammed aleyhisselâmın, O'nun resûlü olduğu veO'nun getirdiği her emrin ve haberin doğru olduğu güneş gibi meydandadır. Düşünmeye veisbât etmeye hiç lüzum yoktur. Fakat, bunu görmek, anlamak için, kalbin bo zuk olmaması,mânevî hastalığı bulunmaması lâzımdır. (İmâm-ı Rabbânî)2. Tasavvuf yolunda ilerlerken Lâ ilâhe dedikten sonra illallah demek.Tasavvuf ehli Nefy ve isbât zikri denilen "Lâ ilâhe illallah" kelimesini söylemekle yükselir.Lâ ilâhe "Nefy zikri" makâmında bulundukça yolcu mertebesindedir. "La ilâhe"yi tamamlayıpAllahü teâlâdan başka hiçbir şey görmeyince, yolu tamamlamış ve fe na makâmına yetişmişolur. Nefyden sonra isbât makâmına gelir ve Bekâ hâsıl olur. (Ahmed Fârûkî)Allahü teâlâya teveccüh, nefy ve isbât ve murâkabe, Resûlullah efendimizin zamânında davardı. (M. Ma'sûm Fârûkî)
NEFY VE İSBÂT ZİKRİ
(Islamic Glossary) :
"Lâ ilâhe illallah" mübârek sözünü diyerek yapılan zikr (Lâ ilâhe) yâni Allahü teâlâdanbaşka ilâh yoktur, nefy; (illallah) yâni Allahü teâlâ vardır demek de isbât ifâdeleriylebelirtilmiştir.Nefy ve isbât zikrini çok yapınız. Bu güzel kelimeyi tekrar ederken bütün dilek vedüşüncelerinizi gönülden çıkarınız! Maksâdınız, dileğiniz ve sevdiğiniz birden fazla (Allahüteâlâdan başka) olmasın. (İmâm-ı Rabbânî)