para
PARA TALEBİ
( Dictionary of Economics) :
Kişilerin veya kurumların yanlarında bulundurmak istedikleri para miktarı. Ekonomik birimlerin neden parayı yanlarında bulundurmak istedikleri, diğer bir deyişle para talebinin nedenleri çeşitli iktisatçılar tarafından değişik şekillerde açıklanmıştır. Klasik iktisatçılara göre, para talebinin nedeni, sadece ekonomik birimlerin günlük alışverişlerindeki mübadelelerini gerçekleştirmektir. İşlem motifleriyle para talebi olarak isimlendirilen bu tür para talebinin yanında L.M. Keynes, geleceğin belirsizliği, beklenmeyen harcamaların finansmanı için de para talep edileceğini ileri sürmüştür. İhtiyat motifiyle para talebi olarak adlandırılan bu para talebinden başka Keynes tarafından ortaya konan bir değer para talep nedeni de ekonomik birimlerin yüksek karlı iş olanaklarından yararlanma arzularıdır. Spekülatif para talebi olarak adlandırılan bu tür para talebinde fertlerin spekülasyon amacıyla ellerinde ne kadar ve ne sürede para tutacakları faiz oranlarına göre belirlenmektedir. M.Friedman ise para talebini herhangi bir aktif değere yönelen talep gibi ele almaktadır. Diğer bir deyişle fertler nasıl makine, bina, tahvil, hisse senedi gibi bir aktif talep ediyorlarsa, parayı da öyle talep ederler. Buna göre, para talebinin herhangi bir mala yönelen talep gibi incelenebileceğini öne süren Friedmana göre, herhangi bir malın talebini a) Tüketicinin geliri, b) Malın ve diğer malların fiyatları, c) Tüketicinin zevk ve tercihleri belirler. Benzer şeklide para talebini de; a) Ferdin toplam serveti, b) Paranın diğer aktiflere göre getireceği gelir ve c) Tüketicinin zevk ve tercihleri tayin eder.
PARA TÜRLERİ
( Dictionary of Economics) :
Başlıca para türleri şunlardır: I) Mal Para, kendi özdeğeri yani içindeki değerli maden miktarı, resmi değerine eşit olan ödeme aracı. Altın sikkeler bunların klasik örneğidir. II) Temsili Para; Kıymetli madene çevrilebilir ödeme araçları. Altın standardında ve çift metal sistemlerinde merkez bankalarının çıkardıkları banknotlar temsili para idi. III) Ufaklık Para; İçindeki madenin değeri, satınalma gücünden az olan ve küçük ödemelerde kullanılan paralar. IV) Piyat-Para; Kağıt para veya kaime olarak da adlandırılan bu ödeme araçlarının değerini garanti eden kıymetli maden karşılığı yoktur. Bunların devletin kanun kuvvetleri ile destelendiği ve alışkanlıkla tedavül edilen paralardır. Günümüzde kullanılan paralar bu tür paradır. V) Konvertibl Para; Talep edildiğinde kıymetli madene ya da dövize çevrilebilen paralar. VI) Kaydi Para; Efektif karakterde olmayan satınalma gücü. Hesaptan hesaba nakil yoluyla ve çek keşidesi ile tedavül eder.
PARA VE KREDİ KURULU
( Dictionary of Economics) :
1980 istikrar programı çerçevsinde para ve kredi politikasının uygulanmasında koordinasyonu sağlamak, destekleme fiyatları konusunda önerilerde bulunmak, ihracatta fiyat istikrar fonu ile ithilatta alınacak teminat ve fonları saptamak amacı ile oluşturulan kuru. 30 Aralık 1983te Bakanlar Kurulu kararı ile bileşimi yendien düzenlenen Para Kredi Kurulu (PKK), başbakanın görevlendirdiği bir devlet bakanının başkanlığında, Maliye ve Gümrük Bakanı, DPT Müsteşarı, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı, T.C. Merkez Bankası Başkanı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı müsteşarlarından oluşmaktadır. Kurulun sekreterlik görevi DPT Müsteşarlığı Genel Sekreterliğince yürütülür.
PSİKOLOJİK PARA TEORİSİ
( Dictionary of Economics) :
Albert Aftalion isimli Fransız iktisatçı tarafından geliştirilen ve paranını değerini halkın psikolojisi ve davranışlarına göre açıklayan teori. Miktar teorisinin para değerini açıkladığını savunan Aftaliona göre, dolaºimdaki para miktarinin çoğalması fiyatları derhal harekete geçirmektedir. Halkın psikolojisi ve davranışları para değerini etkiler. Döviz kurlarının istikrarsızlığı halkın paraya olan güvenini sarsar. İleride paranın daha da değer kaybedeceğini düşünenler paradan kaçarak altın, döviz ve mal talebini arttırırlar. Gelir değişiklikleri fiyatlara yansıyabilir. Ancak fiyat hareketlerini esas belirleyen psikolojik faktörlerdir.
REZERV PARA
( Dictionary of Economics) :
Breton Woods sistemi ile dolar bütün diğer paraların bağlandığı bir değer standardı oluşturmuştu. Bunun dışında dünya ülkeleri dış ödeme rezervlerinin büyük bir bölümünü Amerikan doları cinsinden tutuluyorlardı. Bu nedenlerle dolar uluslararası bir rezerv para statüsüne kavuşmuştu. 1945-1970 yılları arasında dolar rezerv para olarak kullanılmıştır. Bir ülke parasının rezerv para olması için gerekli olan ön koşullar şöyle sıralanabilir.1. Ülkenin dünya ticaretindeki payı yüksek olmalıdır.2. Ülke parasının diğer ülke paralarına karşı değeri istikrarlı olmalıdır.3. Ülke parası konvertibl olmalıdır.4. Ülke parasının diğer ülke paraları ile değiştirilebileceği etkin bir döviz piyasası bulunmalıdır.