Usaaykırılık.

Results for "Usaaykırılık."

Philosophical Dictionary

Usaaykırılık.

 (Philosophical Dictionary) :
(Os. Gayrı aklîlik, Fr. Irrationalisme, Al. Irrationalismus, İng. Irrationalism, İt. Irrazionalismo). İnsanın bilme gücünü yadsıyan öğretilerin niteliği... Sıfat olarak usaaykırılık'ı dilegetiren irrasyonalizm, isim olarak usdışı verileri usun yerine koymaya çalışan usaaykırıcılık'ı dilelgetirir. Usun yerine sezgiyi koymaya çalışan Bergsonculuk, varolmayı koymaya çalışan varoluşçuluk, usaaykırıcılığın çağdaş örnekleridir. metafizik ve idealist felsefe usaaykırılıklar ve usaaykırıcılıklarla doludur. Usun yerine inanı koyan bütün dinci öğretiler, iradeyi koyan Schopenhauer ve Nietzsche ve örneğin İngiliz tarihçisi A. Toynbee'nin tarih olaylarının esrarlı bir güç tarafından belilendiği ve yönetildiği yolundaki savı usaaykırıcılıktır. Tarihin açıklanmasında toplumsal ve ekonomik yasaların yerine biyolojik etkenleri koymaya çalışan Malthüsçülük ve ırkçılık, psişik etkenleri koymaya çalışan Fröytçülük ve Adlercilik gibi öğretiler usaaykırıcılığa düşmektedirler. Usaaykırıcılığın ayırıcı niteliği, insanı bilinçli bir varlık olarak ele almaması ve bilinçdışı etkenlerle davranan bir varlıkmış gibi göstermeye çalışmasıdır. Örneğin, insan bütün eylemleri Fröytçülüğe göre cinsel içgüdü, Adlerciliğe göre aşağılık duygusu tarafından belirlenir. Devrimsel davranışlar, Fröytçülüğe göre, kollektif histeri nöbetleridir. Bu öğretilerin usaaykırılıkları, belli bir alanda geçerli olan savlarını insanın bütün eylemlerine yaymak isteyişleridir. İnsan, belli durumlarda, birçok duyguları arasında elbette cinsel ya da aşağılık duygularının etkisine de girer. Ama pek açıktır ki tarih, insanın bu duygularının güdüsüyle meydana gelmiş değildir. Kişisel psikoloji toplumsal ilişkileri belirlemez, tersine, kendisi toplumsal ilişkilerle belirlenir. Kaldı ki kişisel yaşamda bile bu etkenler, insanın kimi davranışlarının nedeni olabilirler ama, bütün davranışlarının nedeni değildirler. Bütün bunların üstünde de bu psişik etkenler, toplumsal ve ekonomik ilişkilerle meydana gelmişlerdir. bkz. Us, Usçuluk, Bilgi, Bilim, Bilgi Kuramı, Bilinç.
Keyword Searches Turkish - French Dict. ılık (157131k) Turkish - Germany Dict. çüş (93106k) Turkish - French Dict. açık (76000k) Turkish - Turkish Dict. İNDÎ (67795k) Turkish - French Dict. ırmak (59704k) Kurdish - Turkish Dict. naşî (54425k) Turkish - French Dict. çatı (54195k) Turkish - Turkish Dict. HÂDİS (53500k) Turkish - French Dict. balık (51965k) Turkish - Germany Dict. hasır (49070k) Kurdish - Turkish Dict. rêsî (48074k) Turkish - Germany Dict. ılım (48026k)